Üniversitede skandal (Cumhuriyet)

Ondokuz Mayıs Üniversitesi’nde bazı öğretim üyelerinin uluslararası dergilerde yayımlanan makaleleri, “intihal” yani bilimsel aşırma ve “mükerrer” olduğu gerekçesiyle yok sayıldı. Soruşturma açtıran Rektör Prof. Akan’ın makalelerinden ikisi de sorunlu çıktı. Yönetmeliğe göre “intihal”in yaptırımı “öğretim mesleğinden men”. UTKU ÇAKIRÖZER / MAHMUT LICALI’nın haberi

ANKARA - Ondokuz Mayıs Üniversitesi’nde (OMÜ) aralarında Rektör Prof. Hüseyin Akan’ın da bulunduğu bazı öğretim üyelerinin uluslararası dergilerde yayımlanan makaleleri, “intihal (bilimsel aşırma)” ve “gereksiz, mükerrer yayın” gerekçesiyle etik bulunmayıp bilimsel yayınlar arasından geri çekildi.

OMÜ Tıp Fakültesi Doğum ve Kadın Hastalıkları Anabilim Dalı öğretim üyesi Prof. İdris Koçak ve Cerrahi Bilimler Bölüm Başkanı Prof. Cazip Üstün’ün ortak hazırladığı “Effects of metformin on insulin resistance, androgen concentration, ovulation and pregnancy rates in women with polycystic ovary syndore following laparoscopic ovarian drilling” başlıklı makale, Ocak 2006’da “Journal of Obstetric Ginecologic Research” dergisinde yayımlandı. Derginin Şubat 2010’da yaptığı açıklamada, Koçak ve Üstün’ün makalesinin, aralarında Erciyes Üniversitesi Rektörü Fahrettin Keleştimur’un yazdığı bir makalenin de yer aldığı iki farklı yayından intihal yapılarak hazırlandığı vurgulanarak bilim ortamından çekildiği duyuruldu. Koçak ve Üstün’ün, atıf yapmadıkları diğer iki makaleden paragraf paragraf alıntı yaptıkları ve tabloları kopyaladıkları ileri sürüldü. Koçak hakkında Nisan 2009’da sahte belge düzenleyerek Üremeye Yardımcı Tedavi Yöntemleri Eğitim Sertifikası aldığı suçlamasıyla Sağlık Bakanlığı tarafından soruşturma başlatılmıştı.

Koçak ve Üstün’ün makalelerinin aşırma olduğunun ortaya çıkması üzerine Prof. Akan’ın talimatıyla Tıp Fakültesi Dekanlığı’nca soruşturma başlatıldı. Koçak ve Üstün’ün de üniversite yönetimine “Biz kendimiz fark ederek, özür dileyerek makalemizi çektik” açıklaması yaptıkları öğrenildi. İntihalin doğrulanması durumunda dosyanın YÖK’e gönderileceğini belirten Akan, “YÖK’ün yönetmeliğine göre bunun cezası meslekten men. Ama 2 yıllık zamanaşımı süresi var. İntihalle kazanılan doçentlik ya da profesörlük varsa zamanaşımı kalkabilir” dedi.

Öte yandan TÜBİTAK Bilim Kurulu üyesi de olan Akan’ın 2004 yılında iki farklı dergide yayımlanan makalelerinin, birbirinden “mükerrer yayın” sayılarak bilim ortamından geri çekildiği ortaya çıktı. Akan’ın Doç. Dr. Tolga Aksöz, Doç. Dr. Mehmet Çelebi ve Uzman Dr. Banu Bağlan Sakan ile yazdığı “Does the Oropharyngeal Fat Tissue Influence the Oropharyngeal Airway In Snorers” adlı makale “Korean Journal of Radiology (KJR)” dergisinin Nisan-Haziran 2004 sayısında yayımlandı. Akan ve Aksöz, makaledeki aynı hasta grubu ve aynı araştırma bulgularını kullanarak Doç. Dr. Ümit Belet ve Prof. Teoman Şeşen ile birlikte “Dynamic Upper Airway Soft-Tissue and Caliber Changes in Healty Subjects and Snoring Patients” isimli makaleyi de “American Journal of Neuroradiology (AJNR)” adlı derginin Aralık 2004 sayısında yayımladı. İki makale arasındaki benzerlikleri ilk fark eden KJR, Mayıs 2007’de ilk makalenin bilim dünyasından çekildiğini duyurdu. Eylül 2007’de de AJNR dergisi kendi dergilerinde yayımlanan ikinci makalenin de geri çekilmesi kararını açıkladı. Akan’ın savunmasına da yer veren AJNR, iki makalenin ‘mükerrer’ yayın olduğunu ve bunun etik olmayan bir davranış olduğunu vurguladı.

Rektör Akan, Cumhuriyet’e yaptığı açıklamada kendi durumunun intihal oluşturmadığını savundu. Akan, “Bizim yaptığımız aynı grup hastayla çalışmış olmak. Hem sabit yapıları, hem de hangi değişiklikler oluyor, bunu ölçelim dedik. Dergi aynı hasta grubuyla çalışmanın tek makalede toplanmasından yana. Önceki makale zikredilebilirdi, diyorlar. İtiraz ettim ama onlar çekme kararı alınca yayın listemden çıkardım” diye konuştu. Akan, iki makalenin aynı tarihlere denk gelmesi nedeniyle birbirine atıf yapılamadığını ifade etti.