Mustafa Kömüş - Yayınlarına en çok atıf yapılan Türkiyeli akademisyen Oturan: "Akademi özgür değilse bilim de gelişemez" (BirGün)

Ülkede geçen günlerde hiçbir makalesi uluslararası hakemli dergilerde yayımlanmayan 68 rektör olduğunu, 71 rektörün ise hiçbir makalesinin atıf almadığını öğrendik. Türkiye’den uzakta Fransa’da Gustave Eiffel Üniversitesi’nde görev yapan Prof. Dr. Mehmet Ali Oturan ise yayınlarına en çok atıf yapılan Türkiyeli akademisyen.

Oturan’ın yayınlarına şu ana kadar 15 bini aşkın atıf yapıldı. Yayınlar bugüne kadar 11 bin 665 kişi tarafından 265 bin 918 kez görüntülendi. 2019 yılında ise yayınlara tam 3 bin 400 kez atıf yapıldı. Oturan’ın akademisyenlerin üretkenliğini ortaya koyan Web of Science H Endeksi puanı ise 66. Türkiye’de H Endeksi puanı 15 ve üzerinde olan rektörlerin sayısı ise sadece 23. Bu alanda en üst sıralarda yer alan Oturan Web of Science tarafından oluşturulan son on yılın en etkili bilim insanları arasında da yerini alıyor.

12 Eylül’cüler tarafından Türkiye’de akademideki görevinden alınan Oturan ile hem çalışmalarını hem üniversitelerimizi hem de hiç atıf almayan ve makalesi yayımlanmayan rektörleri konuştuk. Oturan, Türkiye’deki üniversitelerin uluslararası boyutta saygın bir yere gelebilmeleri için gerekenleri şöyle söylüyor: “Şüphesiz en başta siyasetin yükseköğretim kurumlarından elini çekmesi gerekiyor. Kişiye göre üniversite, kişiye göre kadro, kişiye göre yasa yapmaya son verilmelidir.” >>>

Mustafa KÖMÜŞ - Akademinin halini özetleyen 'akademik tez' borsası: 7 bin 500 liraya tez 300 liraya ödev (BirGün)

Türkiye’de akademinin içler acısı hali uzun süredir tartışılıyor. Yazılan tezlerdeki intihal oranları ve hataların yanı sıra üniversitelerin açtığı kişiye özel ilanla akademisyen olanlar gibi birçok problem her geçen gün haber oluyor. Bunun yanında internet sitesi üzerinden verilen ilanlarla ‘akademik tez’ yazılıyor. Bu ilanı veren sitelerden birinde tez ve ödev hazırlama, literatür tarama, intihal raporu hazırlama, üniversite proje verildiği aktarılıyor. 

Ekip olarak çalışıyorlar

Yüksek lisans tezi yapmak istediğimizi söyleyip aradığımız sitede numarası bulunan S.’yi aradığımızda konunun ‘uzmanı’ R.’ye yönlendirdi. R.’yi iki farklı konuyla aradığımızda kendisi şunları aktardı: “Ekip olarak çalışıyoruz. Günde 4-5 tane tez veya ödev hazırlıyoruz. Bu konunun uzmanıyız. Bir sene içinde 4-5 tez hazırlıyoruz. Özet bölümü, içindekiler, literatür tarama ve sonuç dahil hepsini yaparız.” 

Sayfa arttıkça fiyat yükseliyor

R.’ye Eskiçağ tarihinden bir konu hakkında çalışmak istediğimizi söylediğimizde şunları söyledi: “Yazdığımız tezde en fazla yüzde 20 intihal bulunur. Geçme garantili yazıyoruz. Eğer 80-90 sayfa tutacaksa 2 bin 200 TL ücreti var. 150 sayfaya çıkarsa 3 bin TL alıyoruz. Ödemenin bir kısmını önden peşin alıyoruz. Ardından parça parça tezi hazırlıyoruz. Ücreti de ona göre istiyoruz.” Başka bir numaradan arayıp lisans ödevini sorduğumuzda ise R., ücretin 300 TL olduğunu söyledi. 

15 yıldır bu işi yapan var

Aynı internet sitesini gazetecilik konusunda yüksek lisans tezi yazdırmak için aradığımız ve 40-50 sayfalık bir şey istediğimizde ise bizden mail talep ettiler. Attığımız maile gelen cevapta şunlar dendi: “Bin 500 liraya yaparım dedi hocamız. Hocamız konuya hakim bu konuda birçok çalışma yapmış akademisyendir. Çalışmanızı zamanında teslim ederiz. İçiniz rahat olsun. İyi bir çalışma alacaksınız. Geçme garantisi veriyoruz. Bizimle çalışan tüm öğrencilere sorun yaşamadan teslim garantisi veriyoruz. Ödemeyi iki taksitte alıyoruz. Yarısını başta kalanı teslimde ödüyorsunuz. 15 yıldan beri üniversite öğrencilerine ödev, proje, tez yazım desteği vermekteyiz. Lisans, yüksek lisans, master ve doktora seviyesinde garantili tez yazım hizmeti veriyoruz.” Mailde akademisyenin bize iletilmek üzere gönderilen mesajı da yer alıyor. Akademisyen bu konuda dolandırıcılar olduğunu ve bu fiyatın altında yapacağını söyleyenlerin bizi dolandıracağını iddia ediyor: “Öğrencimize söyleyin bana yaptırmasa bile düzgün ve doğru fiyattan bir yere yaptırsın. Malum başka yerden destek alan öğrencilerden gelen düzeltmeleri biliyorsunuz, bu öğrencimiz de bizim fiyatı fazla bulup dolandırılmasın sonra düzeltmeye getirir daha çok para harcamak zorunda kalır. Böyle bir çalışmayı daha ucuza yaparım diyen yalan söyler çünkü değmez uğraşmaya. Sonuçta bi ton kafa patlatıyor insan, ucuza yaparım diyen bi yerden kes yapıştır bir çalışma gönderir ondan sonra düzeltme için daha çok para harcamak zorunda kalır ve buna rağmen sorun yaşar. En başta doğru kişilerle çalışsın kafası rahat etsin, benim akademisyen olduğumu, çok fazla tez yazdığımı ve öğrencileri mezun ettiğimi belirtin, telefon görüşmeleri yaptığımızı ve ayrıca danışmanlık yaptığımı da belirtin yani öyle yaz gönder değil beraber görüşmeler yaparak adım adım yazacağımızı anlatın. Güvenilir bir kurum olduğumuzu ve amacımızın öğrencilerin mezun olmasını sağlamak olduğunu ifade edin.” 

Pazarlık yapıyorlar

Cevap vermediğimizde ise tekrar bir mail atıldı. Bu mailde fiyat konusunda pazarlık yapıldı. İlk mailde bin 500 lira isteyen kişi, ikincide ise hocayla görüştüklerini ve bin 200 liraya kadar inebileceklerini söyledi. 

ODTÜ mezunu 5 bin TL

Başka bir siteye girip, yeni bir profil açıp yine Eskiçağ tarihinden bir konuda yüksek lisans tezi yapmak istediğimizi yazdım. Buradan da bana dört talep geldi. İlk gelen talepte 5 bin TL istendi ve şu mesaj gönderildi: “ODTÜ Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü mezunuyum. 7 yıldır tez ve makale yazımı yapmaktayım. İngilizceye de anadilim derecesinde hâkimim. Sizin için de uygunsa birlikte çalışmak isterim. Dilerseniz bu zamana kadar yapmış olduğum işlerden referans olması açısından birkaç makalemi de sizinle paylaşabilirim. Bu zamana kadar birçok farklı konuda yazdığım ve düzenlemesini yaptığım makaleler ve tezler mevcut.” İkinci talepte “Akademisyenim. Talebinizle ilgili haberleşebiliriz. Profesyonel ve intihalsiz olacaktır” dendi. İkinci talebi veren kişiyle de görüştüm. Kendisi bize şunları aktardı: “Doktor öğretim üyesiyim. Sayfa başına 50 lira istiyorum. Bir akademisyen arkadaşımla birlikte çalışıyorum. Sosyal bilimler konusunda bilgiliyim. İstatistik, pazarlama ve işletme konularına hâkimim. Tezi parça parça yaparım. Danışman hocadan gelen geri dönüşlere göre gerekli düzeltmeleri yaparım. Ödemeyi size tezi teslim ettikten sonra alırım.” 

İki akademisyen birlikte

Gelen üçüncü talepte ise şu ifadeler yer aldı: “Ankara Üniversitesinden doktora unvanına sahibim. Şu ana kadar birçok tez ve makale danışmanlığı yaptım akademik dili kullanımım oldukça iyidir.” Ayrıca yaptığımız görüşmede ise talep eden kişi şunları söyledi: “3 bin TL’ye yapılır sizin istediğiniz tez. Küçük bir ön ödeme alarak başlarım ve 3 bölüm halinde yazarım tezi. Hocanızın istediği düzenlemeleri yaparım. Benim bir akademisyen arkadaşım var onunla birlikteyim ama genelde kendi işimi kendim yaparım.” 

Bölümden bölüme değişiyor

Dördüncü talepte ise yaptığımız görüşmede yine benzer şeyler söylendi. Tezi yazabileceğini söyleyen kişi şu ifadeleri kullandı: “Sayfa sayısı 50 liradan çalışıyoruz. Akademisyen hocalarımıza gönderiyorum ben, kendileri yapıyorlar. Sonra bana iletiyorlar. Başlamadan önce 300 lira kapora alıyoruz. Hocaya onaylatıyorsunuz veya ekleme çıkarma istediğinde onları yapıyoruz. Büyük ihtimalle 3 parça halinde olur, ücreti de siz 3 parça halinde yatırırsınız. Biz size intihal raporu da yollarız. Yüzde 20’nin altında olma garantisi veriyoruz size. Ayrıca mezun olma garantisi de veriyoruz.” Aynı kişiye bir arkadaşımızın makine mühendisliği bölümünden yüksek lisans okuduğunu ve fiyat araştırması yaptığını söylediğimde ise şunları aktardı: “Genelde bölümden bölüme değişmez ama bazı tezlerde analiz kısımları oluyor. Orada fiyatlar değişiyor. 7 bin 500 liraya çıkabilir ama biz 7 bin gibi yapabiliriz.”

***

3 tezden birinde ağır intihal

Boğaziçi Üniversitesi’nde yapılan bir araştırma, yüksek lisans ve doktora tezlerinin yüzde 34’ünde ‘ağır intihal’ yapıldığını ortaya koydu. Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Politikaları Araştırma ve Uygulama Merkezi (BEPAM), 2007-2016 yılları arasında yazılmış 470’i yüksek lisans ve 130’u doktora tezi olmak üzere toplam 600 tezi inceledi. Turnitin intihal programı kullanılarak incelenen ve 511’i Türkçe, 89’u da İngilizce olan tezlerin yüzde 34’ünde ağır intihal yapıldığı ortaya çıktı. Bilimsel çalışmaların orijinal olup olmadığını gönderen benzerlik indeksinde de dünya ortalaması yüzde 15 iken, Türkiye’de bu oran yüzde 28.5.

Türkiye’de Nitelikli yayın yok

Türkiye'de şu anda 206 üniversite bulunuyor. Scientific Journal Rankings verilerine göre 2017’de Türkiye dünya bilimsel yayın sayısı sıralamasında 19'uncu sırada; buna karşılık Türkiye’den çıkan yayınlara yapılan ve yayının kalitesini gösteren uluslararası atıf sayısı her geçen yıl önemli oranda düşüyor. Cumhuriyet Üniversitesi'nden Selçuk Beşir Demir'in Journal of Informetrics dergisinde Kasım 2018’de yayımlanan makalesine göre, dünyada en çok sahte dergi çıkaran ülkeler arasında Hindistan ve Nijerya ile birlikte Türkiye de var.

Çeviriyi intihal yaptı profesör oldu - BirGun

MUSTAFA KÖMÜŞ mustafa.k@birgun.net

Kadın Hastalıkları ve Doğum Bilgisi kitabında intihalli makale yazarak profesör olan Köse, TTB’den ceza almasına rağmen üniversitede hâlâ çalışıyor... 
Acıbadem Üniversitesi’nde görevli olan Prof. Dr. M. Faruk Köse’nin intihal yaptığı ortaya çıktı. Köse’nin intihal yaptığı kitabın çevirisini ise daha önce asistanı olan Cem Baykal’a yaptırdığı iddia edildi. 

2001-2004 yılları arasında o zamanki adıyla SSK Etik Doğumevi’nde çalışan Cem Baykal’a, iddiaya göre Köse tarafından Neville Hacker tarafından yazılan Novak’s Gynecology isimli kitabın 5 bölümünün çevrisi yaptırıldı. Daha sonra ise Köse bu çevirideki bazı bölümleri “Kadın Hastalıkları ve Doğum Bilgisi” isimli bir kitap için kendi yazmış gibi kullandı.

Baykal bunu fark etmesinin ardından Köse hakkında 2014 yılında Türk Tabipleri Birliği (TTB) ve Yükseköğretim Kurulu’na şikâyette bulundu.

Kabul etti
İstanbul Tabip Odası (İTO), şikâyetin ardından Köse hakkında soruşturma açtı ve 2016 yılında 15 günlük meslekten men ve 645 TL para cezası verdi. Kararda Köse’nin başkasına ait bir eserin bir bölümünü atıfta bulunmadan kendi eseri gibi sunduğu, bunun bilimsel yayın kurallarına uygun olmadığı, etik bir kusur olduğu, yayın etiği kurallarını ihlal ettiğinin anlaşıldığı belirtildi. Ardından Köse buna itirazda bulundu. Köse intihal yaptığını kabul etse de zaman aşımı nedeniyle ceza almaması gerektiğini ifade etti.

TTB Yüksek Onur Kurulu Köse’nin itirazını değerlendirerek kararı bozdu. Bozma kararının ardından Haziran 2018’de toplanan İstanbul Tabip Odası (İTO) Onur Kurulu, Köse’nin Kadın Hastalıkları ve Doğum Bilgisi kitabını 2013 yılında profesörlük atamasında kullandığını belirtti. Kurul bu nedenle zaman aşımının 2013 yılından itibaren hesaplanması gerektiğini ifade etti. Kurul Köse’ye tekrar 15 gün meslekten men cezasına ve soruşturma ve yargılama gideri olarak da 760 TL para cezasına çarptırdı.

Çalışmaya devam ediyor
YÖK ise şikâyetin ardından Köse’nin profesörlük unvanı aldığı Bahçeşehir Üniversitesi’nden konuyla ilgili bilgi istedi. Üniversite ise YÖK’e Köse’nin profesörlük dosyasında bu eserin bulunduğunu ancak 2014 yılında üniversiteden ayrıldığını ifade etti. Köse’nin daha sonra çalışmaya başladığı Medipol Üniversitesi’nden de bilgi isteyen YÖK’e üniversiteden “Prof. M. Faruk Köse’nin İstanbul Medipol Üniversitesi’nde kadrolu öğretim elemanı olmadığını, profesörlük unvanını elde etmediğini bu sebeplerle hakkında işlem yapılamayacağı” cevabı geldi. Köse Temmuz 2016’da ise Acıbadem Atakent Üniversite Hastanesi’nde görev yapmaya başladı. O günden bugüne de bu üniversitede görevine devam ediyor.

Öte yandan intihal yapılan bölüm Köse’nin CV’sinde de yer alıyor.