Pervin Kaplan - Akademide 'hırsız' var

Türk üniversitelerinde "atıf çetesi"nin varlığı uluslararası kuruluşların bile dikkatini çekmiş ve veri tabanlarından atılmışken şimdi de yapılan araştırma "intihal" yani bilimsel hırsızlığın ne kadar yaygın olduğunu ortaya koyuyor. Boğaziçi Üniversitesi'nde yürütülen araştırmaya göre yüksek lisans ve doktora tezlerinin yüzde 34'ünde "yüksek intihal" var. Yani akademideki üç tezden biri çalıntı. 

Bir başkasına ait fikir, düşünce, kavram, makaleyi sahibine atıfta bulunmadan kendisinin gibi yazılmasına intihal yani akademik hırsızlık adı veriliyor. Bu araştırma Türk üniversitelerinin akademik hırsızlıkta ne kadar "iyi" olduklarını gösteriyor.

VAKIF ÜNİVERSİTELERİNDE DAHA YÜKSEK

Araştırma vakıf üniversitelerinde hırsızlık oranının yüzde 46, devlet üniversitelerinde ise yüzde 31 olduğunu gösterdi. Bilimsel çalışmaların “orjinal” olup olmadığını gösteren benzerlik indeksinde dünya ortalaması yüzde 15 iken Türkiye’de bu oran yüzde 28.5 oldu. Çalışma kapsamında İngilizce tezlerin benzerlik indeksi yüzde 24 iken, Türkçe tezlerde bu oran yüzde 29 oldu. Kamu üniversitelerinde benzerlik oranı yüzde 28, vakıf üniversitelerinde ise yüzde 31 çıktı. Bu oran da devlet üniversitelerinde daha az "bilimsel hırsızlık" yapıldığını gösterdi.  

BOĞAZİÇİ ÜNİVERSİTESİ ARAŞTIRDI

Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Politikaları Araştırma ve Uyguluma Merkezi (BEPAM) bu kapsamda 2007-2016 yılları arasında yazılmış 470’i yüksek lisans ve 130’u doktora tezi olmak üzere 600 tezi inceledi. Bu tezlerin 477’si kamu, 123’ü vakıf üniversitelerine ait. Yine tezlerin 89’u İngilizce ve 511’i de Türkçe. Tezler "intihal" açısından bu hırsızlığı yakalayan programlardan biri olan Turn-it-in kullanılarak incelendi.

YÜZDE 34'ÜNDE YÜKSEK İNTİHAL VAR

Çalışmanın amacı intihal olmamasına rağmen araştırma sırasında yüksek intihalli tezler görmezden gelinemeyecek kadar çok olunca bu tezler intihalli olarak işaretlendi. Araştırma sonucunda 207 tezin, yani tezlerin yüzde 34’ünün yüksek intihalli olduğu ortaya çıktı. Devlet üniversitelerinde intihalli tez sayısı 150 iken (yüzde 31), vakıf üniversitelerinde bu sayı 57 (yüzde 46) oldu. Yüksek lisan tezlerinde intihalli olanların sayısı 173 (yüzde 36) iken, doktora tezlerinin sayısı 34 (yüzde 26) oldu. İngilizce tezlerde bu sayı 25 (yüzde 28) ve Türkçe tezlerde 182 (yüzde 35) oldu.

Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Bilimler Fakültesi öğrencisi Ziya Toprak'ın doktora çalışması olan bu çalışma akademide ciddi bir ahlak sorunu yaşandığını da gösteriyor. Toprak, "Burada bir ya da iki satır yada bir paragraftan söz etmiyoruz. Bilerek yapılan intihaller bunlar" diyor. Toprak Türkiye'de özellikle son yıllarda doktora ve yüksek lisans çalışmalarında büyük bir artış yaşandığını söyleyerek, YÖK Ulusal Tez Merkezine 1999 yılında 11 bin 39 tez girilirken, bu rakamın 2004 yılında 16 bin 343, 2009 yılında 21 bin 350 ve 2014 yılında 25 bin 730 olduğunu belirtiyor.

Cumhuriyet ve Habertürk'te çıkan yazılardan derlenmiştir. (06-07-2016)