Faruk Çakır - Eğitimin ahlâk çıkmazı (YENİ ASYA)

Dünyayı kurtarmaya çalışırken içten içe bir bozulma yaşandığını göremiyoruz.

Elbette ümitvar olacağız, ümizsizlik etrafımıza yanaşmamalı; ancak dertleri de görmezden gelemeyiz.

Boğaziçi Üniversitesi’nde yapılan bir araştırma, yüksek lisans ve doktora tezlerinin yüzde 34’ünde “ağır intihal” yani bilimsel hırsızlık yapıldığını ortaya koymuş. Akademide, ilim ehlinde, üniversitelerde böyle bir hata yapılıyorsa ahlâk temellerinin sarsıldığı akla gelmez mi?

Kısaca, başkasının çalışmasını sahiplenmek olarak tarif edebileceğimiz intihal olaylarının bu kadar yaygın olması üniversite ve eğitim camiasının ciddî bir imtihanıdır. Başkasının çalışmasını kendi çalışması gibi sunanların nisbeti, vakıf/özel üniversitelerde daha da fazlaymış. (Vakıf üniversitelerinde intihal oranı yüzde 46, kamu üniversitelerinde yüzde 31)

Askerlik yapanlar bilir, başkasının eşyasını (ç)almanın adı ‘Yer değiştirmek’ olarak anlatılır. Üniversite eğitimini tamamlayan bir öğrencinin ya da bir akademisyenin başkasının araştırmasını sahiplenmesi, onu kendi eseri gibi takdim etmesi başlı başına araştırılması gereken bir konu olmalı. Acaba eğitim sistemi insanların yeni çalışmalar ortaya koymasına inkân tanımıyor mu? Öğrenci ya da herhangi bir akademisyenin böyle bir yanlışı gönül huzuruyla yapabileceğine ihtimal vermiyoruz. Eğitim sistemindeki uygulamalar mı insanları bu yanlışa itiyor, bunu da konuşmak gerek.

Bu konudaki tartışmalar yıllardan beri devam edip gelir. Bazı profesörlerin bile (ç)alıntı eserlerle bu ünvanları aldıkları iddia ve bazen de isbat edilmiştir. Konunun yeniden gündeme gelmesi “Akademik yazı kalitesi” ile ilgili bir çalışma yürüten Boğaziçi Üniversitesi Eğitim Politikaları Araştırma ve Uygulama Merkezi’nin (BEPAM) 2007-2016 yılları arasında yazılmış 600 tezi inceletmesiyle ortaya çıkmış. 

Araştırma Türkiye’de yapılan çalışmalarda ortaya yeni bir şey konamadığı ve çalışmaların sıklıkla birbirini tekrar eden araştırmalar olduğunu göstermiş. Araştırma sonucunda 207 tezin, yani tezlerin yüzde 34’ünün yüksek intihalli olduğu ortaya çıkmış. Çalışmayı yürüten araştırmacı Dr. Ziya Toprak, yaptığı değerlendirmede araştırmanın öğrencilerin tez yazmayı, akademisyenlerin de tez yazdırmayı bilmediğini ortaya koyduğunu söylemiş. Toprak “Ülkemizde maalesef ciddî boyutlarda etik sorunlar bulunmaktadır. (...) Yani ciddî seviyelerde intihal söz konusudur. Burada bir ya da iki satır ya da bir paragraftan söz etmiyoruz. Bilerek yapılan intihaller bunlar, bu da ciddî bir ahlâk sorunu olduğunu düşündürtmektedir” demiş. (www.hurriyet.com.tr, 1 Temmuz 2016)

Aynı araştırmayla ilgili başka bir bilgi daha var ki o daha da sarsıcı. Tez jürisindeki hocaların da kendi alanlarında yazılanları okumadığını anlatan çalışmayı yürüten araştırmacı Dr. Ziya Toprak, “Bu yüzden de tezin çalıntı olduğunu fark etmiyorlar” demiş. (Habertürk, 2 Temmuz 2016)

Bu tablo karşımızda dururken eğitim, akademi, ilim, irfan, araştırma konusunda gelişme sağlamak mümkün olabilir mi?

Ahlâk temelli eğitimi öncelemek mecburiyetindeyiz vesselâm