Seren SOM - İntihal vakasında eşine az rastlanır karar: Tezi ve doktora unvanı iptal edildi (Yeni Şafak)

Akademik dünyada eşine az rastlanır bir intihal vakası yaşandı. Aslında eşine az rastlanır olan 'intihal' olayı değil, doktora tezi usulsüz alıntılarla kopyalanan akademisyenin şikayet başvurusunun bir yaptırımla sonuçlanması. Çünkü genellikle intihal olayları tespit edilse bile, süreçler uzun sürebiliyor veya sonuçsuz kalabiliyor. Ancak bu kez öyle olmadı. İntihali gerçekleştiren şahsın tezi ve unvanı iptal edildi.

Akademik dünyada intihal vakaları, ne yazık ki sıklıkla karşılaşılan ancak ciddi sonuçlar doğurabilen etik ihlalleridir. İntihal, başka bir kişinin fikrini, çalışmasını veya yazılı eserini izin almadan ve kaynak göstermeden kullanmak anlamına gelir. Bu tür vakalar, akademik dürüstlüğün ihlaline neden olur ve bilimsel çalışmanın güvenilirliğini zedeler.

Dünyanın birçok yerinde intihalle mücadelede etkili sonuçlar alınamayabiliyor. Ancak bu kez eşine az rastlanır bir durum yaşandı.

Yeni Arayış yazarı Osman Erden, akademi ve sanat çevrelerinde konuşulan ancak kamuoyunda kendine yer bulamayan intihal vakasının hikayesini şöyle anlattı:

Aynur Gürlemez Arı, Mart 2019 tarihinde Yıldız Teknik Üniversitesi, Sanat ve Tasarım Anabilim Dalı’nda Prof. Dr. Seza Sinanlar Uslu danışmanlığında, Türkiye’nin 1895-2017 yılları arasında Venedik Bienali’ne katılımını inceleyen ‘Venedik Bienali’nde Türkiye’ başlıklı doktora tezini başarıyla tamamlayarak doktor unvanını kazandı.

Yeni çalışmaları incelerken fark etti
Aynur Gürlemez Arı, araştırmasının kitaplaştırılmasına dair proje belirince tezini savunduğu 2019 yılından günümüze aynı konuda güncel araştırmalar olup olmadığına yönelik tarama yaptı. Ve yaptığı tezinin usulsüz alıntılarla kopyalandığı fark etti. (İntihalin yapıldığı tez, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsünde, Prof. Dr. Marcus Graf danışmanlığında “An Investigation On The Evolution Of Turkish Pavillion At Venice Art Biennale” isimli 853216 YÖK Tez Numaralı, İngilizce yazılmış.)

İntihal ihbarında bulundu
Aynur Gürlemez Arı’nın tez danışmanı Prof. Dr. Seza Sinanlar Uslu, intihalin detaylarına yer verdiği 83 sayfalık bir raporla Yıldız Teknik Üniversitesi’ndeki makamlara Nisan 2024’te intihal ihbarında bulundu. İhbara istinaden, Yıldız Teknik Üniversitesi Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Kurulu konuyu incelemeye aldı. Prof. Seza Sinanlar Uslu’nun raporunda detaylarıyla belirttiği intihal iddialarının doğru olduğunu, Aynur Gürlemez Arı’nın "Venedik Bienali'nde Türkiye" başlıklı tezinden akademik etiğe uymayacak oranda kaynak belirtilmeden, doğrudan metinlerin İngilizceye çevrilerek intihal edildiğini onaylayan kurul, etik ilkelere aykırı davranılmış olması sebebiyle idari işlemleri başlattı.

Yeditepe Rektörlüğüne bildirildi
İntihal raporu Yıldız Teknik Üniversitesi tarafından Yükseköğretim Kurulu’na gönderildi ve Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Hukuk Müşavirliği Yıldız Teknik Üniversitesi’ne verdiği yanıtta "konuya ilişkin olarak 2547 sayılı Kanunun 54. ve devamı maddeleri uyarınca gerekli işlemlerin Yeditepe Üniversitesi Rektörlüğünce yapılması" gerektiğini bildirdi. YÖK’ün yanıtı üzerine Yıldız Teknik Üniversitesi, Yeditepe Üniversitesi’ne başvuruda bulundu.

İntihali yapanın tezi ve unvanı iptal edildi
Aynur Gürlemez Arı'nın doktora tezinin usulsüz alıntılarla kopyalandığı gerekçesiyle yaptığı başvuru sonuçlandı. Yeditepe Üniversitesi aldığı kararda; yeterince ve doğru olarak referans vermeden, şüpheye yer vermeyecek şekilde intihal yapıldığını, tezin "intihal sebebiyle başarısız sayılmasına" ve "doktor unvanının iptaline" oy birliği ile karar verdiğini beyan etti. Yani, intihali gerçekleştiren şahsın -İlke Alkan- tezi ve unvanının iptal edildiği bildirildi. Arı, sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, "Bu olay bize tez yazmak kadar bir tezi yönetmenin ve onaylamanın da ciddi bir iş olduğunu, bilimsel bilgiyi üretme sürecinin büyük bir titizlik, disiplin ve sorumluluk gerektirdiğini hatırlattı" ifadelerini kullandı.